འབྲི་རྩོམ།

 

དེང་སང་གི་ལྷབ་སྦྱང་དང་ འཕྲུལ་རིག་གི་ཕན་པ།

སྔོ་སྤྲོད།

དུས་རབས་ ༢༡ པའི་ནང་ འཕྲུལ་རིག་འདི་ ཉིན་བསྟར་གྱི་མི་ཚེ་ནང་ དམིགས་བསལ་དུ་ ཤེས་རིག་ནང་ལུ་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ནུག འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སློབ་སྦྱོང་གི་གྲུབ་འབྲས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ སྦྱོང་བརྡར་ནང་མཉམ་ཞུགས་འབད་ནི་ལུ་ ཌི་ཇི་ཊཱལ་ལག་ཆས་དང་ ཐོན་ཁུངས་ཚུ་ མཉམ་བསྡོམས་འབད་དགོཔ་དེ་ གལ་ཆེ་ཟེར་ ཞུ་ནི་ཨིན། འ་ནི་རྩོམ་ཡིག་ནང་ལུ་ ཤེས་རིག་གིས་ བརྡ་དོན་ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་དང་ སློབ་ཕྲུག་དང་སློབ་དཔོན་ཚུ་གི་བར་ན་ མཉམ་འབྲེལ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ དེ་ལས་ མི་ངོ་རྐྱང་གི་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནིའི་ཉམས་མྱོང་བཟོ་ནི་ཚུ་ ཤུགས་བཏོན་ཐོག་ལས་ ཤེས་རིག་ལུ་ ལྷན་ཐབས་སྦོམ་སྦེ་ར་ འབདཝ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་ནུག། དང་པ་ར་ ཡོངས་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་དང་ ཨི་ལར་ནིང་པེལེཀྲ་ཕོམ་ ཚུ་གིས་ འབྲུག་གི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ ག་ཏེ་ར་སྡོད་རུང་ སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་ ཤེས་རིག་གི་མཁོ་ཆས་ཚུ་ བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཉིས་པ་ལུ་ འཕྲུལ་རིག་གིས་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་ནི་དང་ བསམ་འཆར་བརྗེ་སོར་འབད་ནི་དེ་ ཌི་ཇི་ཊཱལ་གྱི་ བརྡ་དོན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་བཟོ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། མཐའན་མཇུག་ལུ་ སྦྱོང་བརྡར་མཐུན་འགྱུར་གྱི་མཉེན་ཆས་ཀྱིས་ སློབ་སྟོན་གྱི་ཉམས་མྱོང་ཚུ་ མི་ངོ་སོ་སོ་གི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་ བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ མཉམ་འབྲེལ་དང་ ཤེས་ཡོན་ནང་ གྲུབ་འབྲས་ཅན་ཅིག་ལུ་ འགྱུར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་མའི་ ཐབས་ལམ་ཚུ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ འཕྲུལ་རིག་གིས་ ཤེས་ཡོན་ལུ་ ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ནི་དང་ འཛམ་གླིང་ནང་འཁོད་ལུ་ འབྲུག་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ གོ་སྐབས་བྱིན་ནི་དེ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ནི་ཨིན་མས།

བརྗོད་དོན།

འཕྲུལ་རིག་གིས་ འབྲུག་གི་ཤེས་ཡོན་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་གི་ ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་ཅིག་འདི་ བརྡ་དོན་ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན་མས། ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་དང་ ཨི་ལར་ནིང་པེལཀྲ་ཕོམ་ ཚུ་ཐོན་མི་དེ་གིས་ ཤེས་ཡོན་འདི་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ལུ་འགྱུར་ཡོདཔ་ལས་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནི་གི་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ཐོབ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། དཔེ་འབད་བ་ཅིན་ ཀ་ན་ ཨ་ཀ་ཌ་མི་དང་ ཀོརསི་ར་ཟེར་མི་ལས་རིམ་ཚུ་གིས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་ས་ཁོངས་ག་ཏེ་ལུ་ར་ཨིན་རུང་ ལག་ལེན་འཐབ་ཚུགས་པའི་ རིན་མེད་སྟོང་པའི་སློབ་སྦྱོང་དང་ ཐོན་ཁུངས་ཚུ་ བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ནད་ཡམས་ཀོ་བིཌ་-༡༩ གི་སྐབས་ལུ་ ལུགས་སྲོལ་ཅན་གྱི་ སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་ སློབ་སྟོན་ཚུ་ མཚམས་འཇོག་འབད་མ་ཚུགས་པའི་སྐབས་ འབྲུག་པའི་སློབ་ཕྲུག་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་ ཤེས་ཡོན་འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་ སྦྱང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ལུ་ ལག་ལེན་འཐབ་ནུག། འབྲུག་གི་ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་གི་ སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནི་གི་ འགྱུར་བ་ལུ་བརྟེན་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ ཌི་ཇི་ཊཱལ་ཤེས་ཡོན་ལས་ཁུངས་ཚུ་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་ བརྒྱ་ཆ་༦༠ ཡར་སེང་སོང་ཡོདཔ་སྦེ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་གིས་ བཤདཔ་ཨིན་པས། བསྒྱུར་བཅོས་དེ་གིས་ ཤེས་ཡོན་ནང་ འཕྲོ་མཐུད་འབད་ཚུགས་པའི་ ཁེ་ཕན་བྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གི་བར་ན་ ཌི་ཇི་ཊཱལ་གྱི་ ཤེས་ཡོན་ལྷབ་ནིའི་ ཁག་ཆེཝ་ཡང་ སྟོན་བྱིན་ནུག། འཕྲུལ་རིག་ལག་ལེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ འབྲུག་གིས་ སློབ་ཕྲུག་ག་ར་ལུ་ ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནི་དང་ ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་ གོ་སྐབས་ཐོབ་ཚུགས་པའི་ མཐུན་འབྲེལ་ཅན་གྱི་ ཤེས་རིག་གི་ གནས་སྟངས་བཟོ་ནི་ལུ་ གྲོགས་རམ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

 

སློབ་ཕྲུག་དང་ སློབ་དཔོན་ཚུ་གི་བར་ན་ མཉམ་འབྲེལ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་ འཕྲུལ་རིག་གི་འགན་ཁུར་ཡང་ སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། གུ་གུལ་འཛིན་གྲ་ ཟུམ་དང་ མའི་ཀོརོ་སོཕཊི་སྡེ་ཚན་ ཚུ་བཟུམ་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་བརྡ་དོན་ལག་ཆས་ཚུ་གིས་ སློབ་སྟོན་པ་ཚུ་གིས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་དང་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ཐངས་ལུ་ འགྱུར་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་འགུལ་ཚུ་ནང་ དུས་ཚོད་ངོ་མ་ནང་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་ནི་དང་ ཐོན་ཁུངས་ཚུ་བགོ་བཤའ་རྐྱབ་ནི་ དེ་ལས་ གྲུབ་འབྲས་ཅན་སྦེ་ སློབ་སྦྱོང་འབད་ཚུགས་པའི་དོན་ལུ་ ཁག་ཆེཝ་ཨིན་མི་ མགྱོགས་པ་རང་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ཚུགས་པའི་གོ་སྐབས་ཡང་ བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ནད་ཡམས་ཀོ་བིཌ་-༡༩ གི་སྐབས་ལུ་ འབྲུག་པའི་སློབ་སྟོན་པ་ཚུ་གིས་ ལག་ཆས་འདི་ ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ ཁོང་རའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་དང་ མཐུན་ལམ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ བཞག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཝི་ཅཱལ་སློབ་ཁང་དང་ སྡེ་ཚན་གྱི་གྲོས་བསྡུར་ (ཌོར་ཇི་དང་ ཌོ་རི་) ཚུ་ནང་ཡང་ གྲོགས་རམ་འབད་ནུག། ༢༠༢༡). དཔེ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་གིས་ ཞིབ་འཇུག་ཅིག་འབད་མིའི་ནང་ སློབ་དཔོན་བརྒྱ་ཆ་༨༥ གིས་ རང་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ནང་ དབྱེ་ཞིབ་འབད་མི་དང་ཕྱདཔ་ད་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ལུ་ དབྱེ་ཞིབ་འབད་ཚུགས་པའི་ འོས་འབབ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་ནུག། འབྲེལ་བ་འཐབ་ནིའི་ནུས་ཤུགས་འདི་ ཌི་ཇི་ཊཱལ་ལག་ཆས་ཀྱི་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནིའི་ནུས་ཤུགས་ལུ་བརྟེན་ཨིནམ་ད་ དེ་གིས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ བསམ་འཆར་ཚུ་བགོ་བཤའ་རྐྱབ་ནི་དང་ ལཱ་ཁག་ཚུ་ནང་ ཆ་རོགས་འབད་ནི་གི་ སེམས་ཤུགས་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ལྷབ་ནིའི་གནས་སྟངས་བཟོ་ཐོག་ལས་ འཕྲུལ་རིག་གིས་ ཤེས་ཡོན་གི་གྲུབ་འབྲས་ཚུ་ ཡར་དྲག་གཏང་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ མ་འོངས་པ་ལུ་ འཛམ་གླིང་ནང་ ལཱ་གཡོག་གི་གནས་སྟངས་ནང་ སྡེ་ཚན་གྱི་ལཱ་འབད་ནི་གི་ གྲ་སྒྲིག་ཡང་ འབདཝ་ཨིན་མས།

 

མཐའན་མཇུག་ལུ་ འཕྲུལ་རིག་འདི་གིས་ སློབ་ཕྲུག་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་ དགོས་མཁོ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྦྱོང་བརྡར་གྱི་ཉམས་མྱོང་བཟོ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནུག ལེགས་བཅོས་འབད་ཚུགས་པའི་ལྷབ་སྦྱང་གི་མཉེན་ཆས་ དཔེར་ན་ དྲིམ་བོགསི་ དང་ ཨའི་ཨེས་ཨེལ་ཚུ་ སློབ་ཕྲུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ ལཱ་གི་དཀའ་ངལ་ཚད་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་དུས་ཡུན་ནང་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ཚུགསཔ་ཨིན། རང་རྐྱང་གི་ཐབས་ལམ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཟུམ་སྦེ་ སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ ཕན་ཐོགས་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་ད་ འདི་ནང་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ ཧ་གོ་ནིའི་ཚད་གཞི་དང་ སློབ་སྦྱོང་གི་རྣམ་པ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ འཐོབ་ནི་ཨིན་མས། ནད་ཡམས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ སློབ་དཔོན་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་ལྷབ་སྦྱང་གི་དགོས་མཁོ་ཚུ་ ཐག་རིང་ས་ལས་ བསྒྲུབ་ཐབས་འབད་ནི་གི་ ཐབས་ལམ་འཚོལ་བའི་སྐབས་ འདི་བཟུམ་གྱི་མཉེན་ཆས་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་དེ་ ཁག་ཆེཝ་སྦེ་འཐོན་ནུག (ཝང་དང་གཞན་ཡང་། ༢༠༢༠)། འབྲུག་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ བརྟག་ཞིབ་འབད་མི་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་གིས་ བརྟག་ཞིབ་འབད་མི་དང་འཁྲིལཝ་ད་ སློབ་ཕྲུག་བརྒྱ་ཆ་༧༨ གིས་ རང་སོའི་སྦྱོང་བརྡར་གྱི་ ལག་ཆས་ཚུ་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ལས་ སློབ་སྦྱོང་འབད་བའི་སྐབས་ ཤེས་རིག་གི་གོ་བ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་ ཕན་ཐོགས་བྱུང་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། ཤེས་རིག་གི་ཉམས་མྱོང་ཚུ་ མི་ངོ་སོ་སོ་གི་དགོས་མཁོ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བཟོ་བཀོད་འབད་ཐོག་ལས་ འཕྲུལ་རིག་གིས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ སྦྱོང་བརྡར་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་ལུ་ ཡར་དྲག་གཏང་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཤེས་རིག་ནང་ གྲུབ་འབྲས་ཅན་བཟོ་ནི་དེ་ཡང་ ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ཨིནམ་ལས་ སློབ་ཕྲུག་རེ་རེ་ལུ་ ལེགས་པའི་སློབ་སྦྱོང་འབད་ནིའི་ གོ་སྐབས་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་ཨིན་མས།

མཇུག་བསྡུ།

གྲོས་བསྡུར་ནང་ ཐབས་རིག་གིས་ འབྲུག་གི་ཤེས་ཡོན་ལུ་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ བརྡ་དོན་ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་དང་ མཉམ་འབྲེལ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ མི་ངོ་རྐྱང་གི་ཐོག་ལས་ སློབ་སྦྱོང་འབད་ཚུགས་ནི་ཨིན་པས། ཡོངས་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་དང་ ཨི་ལར་ནིང་པེལཀྲ་ཕོམ་ གིས་ ཤེས་ཡོན་འདི་མང་གཙོ་ཅན་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་ལག་ཆ་ཚུ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ད་ འདི་ཡང་ དམིགས་བསལ་དུ་ ནད་ཡམས་ཀོ་བིཌ་-༡༩ འི་སྐབས་ལུ་ཨིན་མས། ཌི་ཇི་ཊཱལ་གྱི་བརྡ་དོན་ལག་ཆས་ཚུ་གིས་ དུས་ངོ་མ་ནང་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་ལུ་ ཡར་དྲག་བཏང་ཡོདཔ་ལས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གི་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་དང་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་ཚུ་ ཡར་སེང་སོང་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྦྱོང་བརྡར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡང་ དགོས་མཁོ་མ་འདྲཝ་ཚུ་དང་བསྟུན་ཏེ་ སྦྱོང་བརྡར་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ རང་སོའི་དུས་ཡུན་ནང་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ནིའི་ གོ་སྐབས་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གོང་འཕེལ་འདི་ཚུ་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་ག་ར་མཉམ་ཞུགས་དང་ གྲུབ་འབྲས་ཅན་བཟོ་སྟེ་ སློབ་ཕྲུག་ག་ར་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོད།

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

རྒྱབ་རྟེན།

༡. སྡོད་རྗེ། པ། (༢༠༢༠)། རྫོང་ཁའི་ལུང་ཚིག་དང་གསུང་ཆེན་གྱི་སྔོན་འགྱུར་ཞིབ་འཇུག། ཐིམ་ཕུ། འབྲུག་གནས་སྟངས་དང་དགའ་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལྟ་བུའི་ཁང་། དྲ་ཐོག་ལུ། https://www.gnhc.gov.bt

༢. འདུག་པ། ད། (༢༠༡༧)། དབྱིན་ཡིག་གི་བརྗོད་ཚིག་དང་སྦྱོར་ཚིག་རྫོང་ཁལ་འབྱུང་བའི་རིགས་ཞིབ། ཐིམ་ཕུ། འབྲུག་ཡུལ་གྱི་དགེ་རྒན་གྲྭ་ཚོགས། དྲ་ཐོག་ལུ། https://www.rub.edu.bt

 ༣. རྣམ་རྒྱལ། ཀ། (༢༠༡༩)། རྫོང་ཁའི་ཡིག་སྒྲིག་དང་ཚིག་བསྒྱུར་ཞིབ་འཇུག: དགོངས་ཚུལ་དང་དམིགས་བསལ། འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་དུས་དེབ། ལོ་འཁོར་༤༡། ཤོག་ངོས་༧༨–༩༢། དྲ་ཐོག་ལུ། https://www.bhutanstudies.org.bt/publication/journal-of-bhutan-studies-volume-41/

༤. སྟོབས་རྒྱལ། ས། (༢༠༡༨)། རྫོང་ཁལ་ནང་དབྱིན་ཡིག་ཚིག་ཁྱབ་སྤྱོད་གྱི་རིགས་ཞིབ། ཨ་སི་ཡཱན་སྐད་རིག་དུས་དེབ། ཕྲེང་༢༢(༣)། ཤོག་ངོས་༤༥–༦༠། དྲ་ཐོག་ལུ། https://www.asianlinguistics.com/issue/vol22-no3

༥. དབང་ཕྱུག། ཏ། (༢༠༡༥)། རྫོང་ཁའི་ཡིག་རྟགས་སློབ་སྟོན་འབྱུང་ཁུངས་མེད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ལ་སྦེ་སྦེ་སྟོན་ཚུལ། ཐིམ་ཕུ། འབྲུག་གི་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས། དྲ་ཐོག་ལུ། https://www.education.gov.bt

 

 

 

 

ར་བྲག་དབངམོ།

08230176